Konuşma Gecikmesi

Konuşma becerisi kazanılan bir yeti. Adı üzerinde beceri.. Bize şimdi nefes almak kadar normal gelse de aslında zor bir süreç.

Bebekler daha anne karnında iken atılıyor konuşma tohumları. Annesi bebeğiyle muhabbet ediyor. Babası aman da hanimiş agucuk gugucuk yapıyor.. Müzik dinliyor vs..
Sonra bebiş doğuyor etrafı keşfe başlıyor. Mimikleri takip ediyor, sesleri takip ediyor.. Uzmanlar yeni doğduğu zaman bile anlamaz diye düşünmeyin sürekli konuşun anlatın sohbet edin büyük insan gibi diyorlar ya; işte buyüzden.. Konuşma aşamalarından birisi olduğu için..

Sonra sesler çıkmaya başlıyor o minnak ağızdan..Sesler hecelere, heceler kelimelere cümlelere dönüşüyor..

Bazen, bir yerlerde ters giden şeyler oluyor ve o sesler cümlelere dönüşemiyor..
Konuşmanın oluşabilmesi için kasların hazır olması gerekli.. Kelime dağarcığının gelişmiş olması önemli. Söylenenleri anlaması, alıcı dili gelişecek ki anlatıcı dile geçirecek. Ve tabi konuşmaya ihtiyaç hissetmeli.

Motor becerilerin hepsi az çok birbirine bağlı. Örneğin fermuar açma ince motor becerisi için kolu hareket ettirebilme kaba motor becerisi gerekli az çok.. Konuşma da dil ve yanak kaslarını ses tellerini kullanabilme becerisi. Yani konuşma da aslında bir motor beceri.

Konuşma becerisini geliştirebilmek için ince motor be kaba motor becerilerinin de geliştirilmesi önemli.

Konuşma geriliğini çözebilmek için fizik tedavi ve konuşma terapisi birlikte ilerlediği zaman , daha hızlı ve etkili sonuçlar alınabiliyor.

Konuşma terapisi kısmında önemli 4 adım var. Aslında hepsi bildiğiniz şeyler. Sağlıklı bebekler-çocuklar için de konuşmaya geçme adımları aynı..Yine de şöyle toplu halde görüp bir hatırlayalım..Hem yeni anneler de öğrensin değil mi ama :)

• İhtiyaç hissettirme

Konuşmaya ihtiyaç hissetmedikçe, gerek duymadıkça çabalamıyor sıpacıklar. Ben yemek yeme su içme gibi hayati ihtiyaçlarda pek kullanmadım bu adımı. Ama asıl en çok ihtiyaç hissettiği yerde kullanın ki gerçekten işe yarasın yorumunu yaptı yeni konuşma terapistimiz . 

Örneğin su istediğini anladınız. 10 saniye içinde değil de 1 dakika içinde verin o suyu. Yine aç-susuz bırakmayın ama biraz zorlayın. Su mu istiyorsun? Susadın mı ? Su.. Su mu vereyim ? Su.. Gibi su kelimesini tekrarlamak, ondan da söylemeye çabalamasını ve sonra söylemesini beklemek bu adımın gereği..

• Yapılan aktiviteyi anlatma

Ne yapıyorsanız onu söyleme.. Şimdi sokakta yürüyoruz. Kedi çöpleri karıştırıyor. Anne bulaşıkları toparlıyor. Ertuğrul top havuzunda oynuyor. vs gibi.. Buna ne kadar erken başlarsanız o kadar iyi..

• Ses taklitleri

Hayvan sesleri, hav mee gibi kolay seslerden başlayıp hepsi.. Doğa sesleri,  wuu , şşş gibi.. Veya ufak sesler işte.. Araba vınnn, düütt düütt..  duyduğu sesleri veya sizin çıkardığınız ve taklit etmesini istediğiniz sesleri sesleri taklit etmesi..

• Kelime dağarcığının gelişmesi

Kelime dağarcığı için artık pek çok kartlar var. Bu kartların kullanımında normalde 5-10-15 çok sayıda kart kullanarak çalışmalar yapılıyor. Kartlar 10 saniye gibi aralıklarla değiştiriliyor sadece kart üzerindeki nesne söyleniyor. Kart üzerindeki nesne söylenip hakkında hikayeler yazılıyor.. Vs.. 

Kelimeler çıkmaya başladıktan sonra , belirli 3-4 kart seçilip her gün o kartlar gösterilerek ne olduğunu söylemesi üzerine çalışılıyor. Elma resmi olan bir kart gösterirken Ertuğrul elmaya bakıyor diyerek örneğin..Nesnenin kendisi de kullanılabilir.. 

Ve tabii ki ince ve kaba motor gelişimi için çalışmalar..

Kaba motor için örnekler verirsek;

• Yürüme çalışmaları
• Bacak egzersizleri
• Tek ayak üstünde durma
• Merdiven inip çıkma
• Bisiklet sürme (yattığı yerde bisiklet hareketi bile olur..)

Aklınıza gelebilecek her türlü spor ve fizik tedavi aslında..

İnce motor için örnekler isterseniz:

• Elini açma kapatma
• Hamur çalışması

Oyun hamuru, evde sizin yaptığınız hamur.. Hamurla neler yapılabilir..

*Hamurdan parça koparma

*Hamuru yuvarlayarak silindir yapma

*Hamuru yoğurma

*Hamuru avucun içinde sıkma-sıkıştırma

*Hamura parmak uçları ile tek tek ve topluca basma

*Hamurdan şekiller yapma

vs vs vs.. Aklınıza neler gelirse..

• Oyuncak minik çivilerle çalışma

Burada kasıt plastik minnak raptiyecikler. Hani solo oyunu vardı eskiden, yuvarkal bir tabla üzerinde minik piyonlar.. Ona benzer.. Delikli tablanın deliklerine rapiyeleri yerleştirme..Plastik çivi oyun olarak google da aradığınızda çıkıyor zaten..

• Küpleri dizme

Büyük sünger küpleri üst üste kule yapabilme, küçük süngerleri kule yapabilme, kibrit kutularını kule yapabilme...İkili kule, üçlü kule, çoklu kule..

• Baş parmak ve işaret parmağını cımbız gibi kullanabilme

Bir tabaktaki nohutları tek tek alıp diğer tabağa koyma, yerdeki bir düğmeyi iki parmağı ile alabilme.. vs..

• Şeker kabı açabilme
• Şişe -kavanoz kapaklarını açabilme
• Boncuk dizme

Direk bildiğimiz minik boncuklar gelmesin aklınıza.. Önce daha kalın delikli tahta boncuklar.. Makarnalar.. Önce tahta boncukları tahtaya dizme, Makarnaları misinaya dizme..Boncukları misinaya dizme.. sonra yavaş yavaş minik boncukları ipe dizme..

• Karalama

Kağıt karalama, duvar koltuk masa.. Kalem tutma ve o kalemi yönlendirebilme..Kalem tutarken önce avuçla bütün parmakla belki.. Hep adım adım..

• Kağıt yırtma

Gazete kağıdı ile başlamak hem stres-negatif enerji atımı için hem de daha kolay olduğu için tercih tavsiyesi.. Ucu yırtılmış kağıdı yırtmaktan kendisi yırtmaya geçişler..

• Kil ile oynama, kinetik kumla oynama, ay kumu ile oynama...

Aslında düşününce pek çok şey var..Düğme açma kapatma, fermuar açıp kapatma, ayakkabı bağlama.. vs vs vs..

Çocuğun o an neye ihtiyacı olduğuna göre.. Seviyesine göre bir nevi..

İnsan makaralar sistemi gibi.. Herşey birbiri ile bağlantılı.. Konuşma becerisi duymaya görmeye dokunmaya çiğnemeye kaba motor ve ince motor becerilerine hatta evde ne kadar sohbet edildiğine bile bağlı..

Konuşmasının geciktiğini veya yeterince iyi olmadığını düşündüğünüz bir çocuğunuz varsa TV den telefon ve tabletten mümkünse komple ama olmuyorsa olabildiğince koparın. Evde mümkün olduğunca sohbet edin. Çocuğunuzu da sohbete katın, Cevap vermese bile fikrini sorun. gününün nasıl geçtiğini sorun vs.. Spor yaptırın..Evde oradan oraya koşmasına koltuklarda atlamasına izin verin- yapabiliyorsa şükredin hatta.

Ve sevin.. Çok sevin.. O'na ne olursa olsun sevginizi verin. Güvendiğinizi belli edin.. 

Bir de yardım almaktan çekinmeyin..

Sevgiyle..